مقدمه
در دنیای امروز که بخش عمده‌ای از داده‌ها، پردازش‌ها و خدمات حیاتی در بستر دیجیتال انجام می‌شود، اتاق‌های سرور به عنوان مراکز قلب تپنده سازمان‌ها شناخته می‌شوند. هرگونه اختلال در این فضا، می‌تواند منجر به از بین رفتن اطلاعات، توقف خدمات و خسارات مالی سنگین شود. از این رو، طراحی و اجرای سیستم‌های اعلام و اطفای حریق مخصوص این محیط‌ها، موضوعی بسیار حیاتی و تخصصی است.
اهمیت حفاظت از اتاق سرور
اتاق‌های سرور با وجود مصرف بالای برق، وجود تجهیزات الکترونیکی حساس و سیستم‌های خنک‌کننده، دارای شرایط بالقوه خطرناکی برای وقوع حریق هستند. به همین دلیل، استانداردهای بین‌المللی مانند NFPA 75 و NFPA 76، توصیه‌هایی برای محافظت ویژه از این فضاها ارائه داده‌اند.
عوامل اصلی خطر آتش‌سوزی در اتاق سرور
1 - اتصال کوتاه الکتریکی
تجهیزات سرور، UPS، رک‌ها و تابلوهای برق، همگی منابع پرمصرف برق هستند. نقص در سیم‌کشی، بار بیش از حد یا اتصالات معیوب می‌تواند به جرقه و حریق منجر شود.
2 - افزایش دمای بیش از حد
اختلال در عملکرد سیستم تهویه و سرمایش (مانند خرابی کولر گازی یا چیلر) می‌تواند باعث افزایش دمای اتاق و در نتیجه داغ شدن تجهیزات و بروز حریق شود.
3 - خطای انسانی
نگهداری نادرست، استفاده از تجهیزات غیراستاندارد، یا انجام تعمیرات توسط افراد غیرمتخصص می‌تواند زمینه‌ساز حوادث پیش‌بینی‌نشده شود.
4 - ذخیره نامناسب مواد قابل اشتعال
قرار دادن کاغذ، کابل‌های اضافی، جعبه‌ها یا مواد قابل احتراق در نزدیکی تجهیزات گرم، خطر حریق را به شدت افزایش می‌دهد.
6 - نشت مایعات یا گرد و غبار رسانا
ورود مایعات (مثلاً از طریق سقف، کولر یا لوله‌کشی) یا جمع شدن گرد و غبار در اتصالات، ممکن است باعث اتصال الکتریکی یا جرقه شود.
پیامدهای آتش‌سوزی در اتاق سرور
1 - از بین رفتن اطلاعات
اطلاعات ذخیره‌شده در سرورها ممکن است کاملاً نابود شود؛ به‌ویژه اگر بک‌آپ‌گیری به‌درستی انجام نشده باشد.
2 - توقف سرویس‌دهی
سایت‌ها، نرم‌افزارها، شبکه‌های سازمانی و خدمات آنلاین ممکن است ساعات یا روزها از دسترس خارج شوند.
3 - خسارت مالی سنگین
جایگزینی سرورها، شبکه، کابل‌کشی و نرم‌افزارها هزینه‌بر است. همچنین، خسارت غیرمستقیم ناشی از توقف کسب‌وکار ممکن است چندین برابر هزینه سخت‌افزارها باشد.
4 - تهدید امنیت سایبری
در برخی مواقع، آتش‌سوزی می‌تواند منجر به نقض امنیت داده‌ها یا افشای اطلاعات حساس شود، به‌خصوص اگر داده‌ها بازیابی‌پذیر نباشند.
5 - آسیب به اعتبار سازمان
قطع سرویس‌ها و از بین رفتن اطلاعات ممکن است به کاهش اعتماد مشتریان، کاربران یا سهام‌داران منجر شود.
در اتاق‌های سرور که تجهیزات الکترونیکی حساس، اطلاعات مهم و زیرساخت‌های شبکه قرار دارند، استفاده از سیستم اطفاء حریق FM-200 یکی از بهترین گزینه‌هاست. در ادامه، مزایای استفاده از سیستم FM-200 در اتاق سرور را به زبان ساده و کاربردی بیان می‌کنم:
✅ مزایای سیستم FM-200 در اتاق سرور:
1 - بدون آسیب به تجهیزات حساس
FM200یک گاز غیر رسانا و خشک است، بنابراین هیچ آسیبی به سرورها، سوئیچ‌ها، کابل‌ها یا تجهیزات شبکه وارد نمی‌کند.
2 - تخلیه سریع و موثر
در کمتر از 10 ثانیه تخلیه می‌شود و می‌تواند آتش را قبل از گسترش کامل خاموش کند. این سرعت، برای حفظ عملکرد مداوم مرکز داده حیاتی است.
3 - بدون باقی‌ماندن اثر بعد از اطفاء
برخلاف پودر یا فوم، FM200 پس از تخلیه، هیچ ماده‌ای روی تجهیزات باقی نمی‌گذارد؛ نیازی به تمیزکاری یا توقف سرویس نیست.
4 - بی‌خطر برای انسان‌ها
اگرچه گاز است، اما تا یک غلظت مشخص طبق استاندارد NFPA 2001 برای افراد حاضر در اتاق بی‌خطر است. نیازی به تخلیه فوری اتاق نیست.
5 - نیاز به فضای کم برای ذخیره‌سازی
کپسول‌های FM-200 در مقایسه با سیستم‌های دیگر مانند Novec یا CO₂ فضای کمتری اشغال می‌کنند، که برای اتاق‌های کوچک یا اتاق سرورهای فشرده مزیت بزرگی است.
6 - سازگار با سیستم‌های هشدار زودهنگام
به راحتی با دتکتورهای دود بسیار حساس مثل سیستم Airsampling هماهنگ می‌شود تا در مراحل اولیه آتش،به صورت خودکار فعال شود.
7 - اطفای آتش بدون خاموش‌کردن تجهیزات
نیازی نیست برق تجهیزات قبل از اطفاء قطع شود؛ بنابراین اختلال در سرویس‌های حیاتی کاهش می‌یابد.
8 - مورد تایید استانداردهای بین‌المللی
FM200بر اساس استانداردهای معتبری مثل NFPA 2001، ISO 14520 و سایر دستورالعمل‌ها طراحی و استفاده می‌شود.