آتش سوزی الکتریکی
بر اساس تحقیقات بنیاد بین المللی ایمنی برق، سالانه بیش از ۵۰۰۰۰ آتش سوزی الکتریکی رخ می دهد و این آتش سوزی ها با نزدیک به ۵۰۰ مرگ و ۱۴۰۰ جراحت همراه است. ناگفته نماند که آتش سوزی های الکتریکی رایج و خطرناک هستند، اما با رعایت اقدامات ایمنی صحیح قابل پیشگیری می باشند. سازمان آتش نشانی ایالات متحده ذکر می کند که در سال ۲۰۱۹، ۸۲۰۰ آتش سوزی ناشی از نقص عملکرد الکتریکی در ساختمان های غیر مسکونی رخ داده است که مجموعاً ۴۱۰ میلیون دلار خسارت داشته است.
خرابی یا سوء عملکرد در اجزای الکتریکی تجهیزات یا ماشین آلات می تواند باعث آتش سوزی برقی شود.آتش سوزی های برقی از سیم های الکتریکی ، کابل ها ، قطع کننده های مدار و اجزای الکتریکی منشأ می گیرند.
دلایل آتش سوزی و انفجار ناشی از کابل ها
- تخریب عایق: شایع ترین علت خرابی کابل، تخریب عایق است. با گذشت زمان، عایق کابل ها ممکن است به دلیل قرار گرفتن در معرض گرما، رطوبت،استرس مکانیکی یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خراب شود.
- اضافه بار: هنگامی که یک کابل در معرض جریان الکتریکی بیشتری نسبت به آنچه طراحی شده است قرار می گیرد، ممکن است بیش از حد گرم شود و در نهایت از کار بیفتد و به طور بالقوه منجر به انفجار شود.
- اتصال کوتاه: اتصال کوتاه زمانی اتفاق می‌افتد که دو هادی درون کابل با هم تماس پیدا می‌کنند و باعث جریان بیش از حد جریان میشود که میتواند منجر به گرم شدن بیش از حد و انفجار شود.
- آسیب فیزیکی: اگر کابل از نظر فیزیکی آسیب ببیند، مانند بریده شدن، له شدن یا سوراخ شدن، عایق الکتریکی ممکن است آسیب ببیند و خطر جرقه یا انفجار را افزایش دهد.
- عوامل محیطی: کابل هایی که در معرض دما، رطوبت یا سایر عوامل محیطی شدید قرار دارند ممکن است در طول زمان آسیب ببینند یا تخریب شوند و خطر انفجار را افزایش دهند.
- نصب ضعیف: اگر کابل به درستی نصب نشده باشد، یا لوله کابلی که برای محکم کردن کابل استفاده می شود برای محیط زیست مناسب نباشد، ممکن است کابل شل یا جابجا شود و به طور بالقوه باعث ایجاد جرقه یا انفجار شود.
دلایل ایجاد آتش سوزی در تابلو های برق
- شل بودن اتصالات تابلو برق می تواند باعث ایجاد حریق در تابلو برق می شود.
- مصرف بیش از آمپر مجاز باعث افزایش حرارت و آتش سوزی در تابلو های برق می شود.برای جلوگیری از این اتفاق باید از رله های حفاظتی و بیمتال استفاده شود.
- متعادل نبودن بار در سیستم های سه فاز باعث افزایش حرارت و ایجاد آتش سوزی در تابلو های برق می شود.
- استفاده از کابلشوی نامناسب باعث افزایش حرارت در تابلو ها و درنتیجه آتش سوزی خواهد شد.
- عدم استفاده از کابلشوی یا سرسیم و یا استفاده از سرسیم های غیر استاندارد.
- استفاده از هادی و عایق بی کیفیت میتواند باعث افزایش حرارت، به دلیل تلفات برق شده و شرایط آتش سوزی و جرقه را ایجاد کند.
- استفاده نکردن از واشر فنری یا خورشیدی در تابلو های برق.
- قرار گرفتن دو یا چند کابلشو روی هم می تواهند باعث کاهش سطح تماس و افزایش حرارت و درنتیجه آتش سوزی در تابلو شود.
ایمنی حریق :
از بحث های کلیدی در امنیت فضاهای ساختمانی و صنعتی است. هر مکان ساختمانی و یا صنعتی مستعد رخداد حریق است. هر اندازه در این مکان‌ها از متریال‌های آتش‌زای بیشتری استفاده شود، قاعدتاً رخداد حریق جدی‌تر است. اما می‌توانیم با تمهیداتی علمی از احتمال وقوع حریق جلوگیری کنیم و یا در صورت آتش گرفتن از سرعت عمل مناسبی در اطفاء حریق برخوردار باشیم. ایمنی حریق مجموعه دستورالعمل‌ها و یا تجهیزاتی است که از فضاهای ساختمانی و صنعتی در برابر آتش محافظت کرده و احتمال رخداد حریق در ابعاد گسترده را کاهش می‌دهد.
ایمنی حریق از موضوعات جدید در بحث طراحی فضاهای ساختمانی و صنعتی است. در نگاه کلی به هر نوع اقدام جهت جلوگیری از وقوع حریق و یا کاهش اثرات آن و همچنین به هر نوع واکنش مناسب در مقابل رخداد حریق برای خاموش کردن آن اصطلاحاً ایمنی حریق گفته میشود.
ایمنی حریق بخش پررنگی از چالش‌های رخداد حریق است. به شکلی که با هدف پیشگیری قبل از حادثه طراحی شده است
اهداف ایمنی حریق :
اگر چه جلوگیری از وقوع حریق اصلی‌ترین موضوع در اهداف ایمنی حریق است و کل دستورالعمل‌ها و یا اجزای ایمنی حریق برای این منظور طراحی شده است؛ اما در نگاهی بالاتر اهداف دیگری نیز مد نظر قرار می‌گیرند. این اهداف در موارد زیر دسته‌بندی می‌شوند:
- کاهش احتمال وقوع حریق
- کاهش مصدومیت انسانی و حیوانی در صورت وقوع حریق
- کاهش مرگ‌ومیر انسان و حیوان در صورت وقوع حریق
- کاهش آسیب به تجهیزات در صورت وقوع حریق
- کاهش زمان پاسخ در شناسایی و اطفای حریق
- جلوگیری از توسعه حریق
اجزای ایمنی حریق :
یکی از اجزای اصلی و مهم ایمنی حریق طراحی ، تامین و اجرای مناسب سیستم اعلام حریق و اطفاء حریق اتوماتیک می باشد.
اهمیت کاربرد تجهیزات اعلام و اطفا حریق
تجهیزات اعلام و اطفا حریق بخش جدایی ناپذیر از استراتژی های ایمنی ساختمان ها هستند. استفاده از این تجهیزات و نگهداری صحیح آن ها می تواند تفاوت بزرگی در کاهش خسارات و نجات جان افراد در مواقع اضطراری ایجاد کند.با انتخاب و نصب صحیح این تجهیزات، رعایت استانداردها، و بهره گیری از فناوری های نوین، می توان به بهبود قابل توجهی در ایمنی ساختمان ها دست یافت و خطرات ناشی از آتش سوزی را به حداقل رساند.
سیستم اطفای حریق آیروسل :
اطفای حریق آیروسل، شامل ذرات جامد متراکمی از مواد شیمیایی است که پس از فعال سازی تبدیل به مه غلیظ از ذرات میکرونی با اندازه کوچکتر از ۱۰ میکرون می شود. این ذرات ریز از طریق واکنش شیمیایی و پیوند با مولکول های آتش، بدون کاهش اکسیژن محیط، آتش را خاموش می کنند.
عملکرد سیستم خاموش کننده آیروسل :
برای خاموش کردن آتش باید یکی از مولفه های چهار ضلعی آتش (ماده سوختنی، حرارت، اکسیژن و زنجیره آتش) را نشانه رفت. آیروسل از طریق واکنش شیمیایی با رادیکال های آزاد شعله آتش و ممانعت از فرآیند سوختن بدون صرف اکسیژن محیط آتش را خاموش میکند.
ذرات جامد بسیار ریز سیستم های آئروسل شعله را احاطه کرده و با دخالت در زنجیره آتش، آنرا خاموش میکند. پس از فعال شدن آیروسل، موارد شیمیایی متراکم از محفظه خارج و در محیطی که آتش سوزی رخ داده، منتشر می گردد و کل فضای تحت پوشش را در بر می گیرد.
کاربردهای سیستم اطفاءحریق آیروسل
- تابلوهای برق
- اتاقهای بایگانی اسناد و تجهیزات با ابعاد متفاوت
- اماکن سرپوشیده با ارتفاع سقف حداکثر ۴ متر
- آشپزخانه ها و فضاهایی با احتمال آتش سوزی موضعی
- اتاق خودرو و موتور خودرو
- انبارها، بانکها و موزه ها
- اتاق سرور و مراکز کنترل اتوماسیون
- مراکز نگهداری تجهیزات نظامی
- تابلوهای برقی و رکهای مخابراتی
مزایای استفاده از سیستم آیروسل
- به دلیل حذف نکردن اکسیژن به محیط زیست آسیب نمیرساند.
- از دسته نمک‌های پتاسیم است.
- به دلیل داشتن عمر حدود 15 سال توجیح اقتصادی بسیاری دارد.
- چون بر پایه آب نیست به تجهیزات الکتریکی آسیب نمی رساند.
- نیازمند مخازن تحت فشار و یا ظروف تحت فشار نیست.
- می‌توان سیستم آیروسل را بدون نیاز به لوله‌کشی در منبع نصب کرد.
- عامل خاموش‌کننده به‌صورت جامد در ژنراتور وجود دارد.
- به شرایط غیر نشتی در محیط نیازی ندارد.
- قادر به خاموش‌کردن انواع حریق است. (A,B,C,E,F)|
سیستم اطفاء حریق : FM200
گاز HFC227ea با برند تجاری FM200 از خانواده clean agent ها یا گازهای بی اثر میباشد. این گاز یک گاز غیر سمی، بدون بو و همین طور سازگار با محیط زیست است و همچنین این گاز نارسانایی الکتریکی دارد.
قابل ذکر است این گاز برای انسان مضر نیست. که بر اساس استاندارد MSDS این گاز اثرات تخریبی محیطی بسیار کم بدون اثر روی تجهیزات الکترونیکی در کلاس C حریق را دارد و همچنین این گاز دارای قابلیت خاموش کنندگی بالایی دارد.
از خانواده clean agent ها یا گاز های بی اثر می باشد که بر اساس استاندارد msds گازها اثرات تخریب محیطی کم بدون اثر روی تجهیزات الکترونیکی در کلاسc حریق و با قابلیت خاموش کنندگی بالا می باشد .مکانیزم اثر این گاز به صورتی است که در سناریوی حریق عامل اصلی گسترش حریق ترکیب مولکولهای آتش با اکسیژن برای توسعه میباشند.گاز fm۲۰۰ (سیستم اطفا FM۲۰۰) به جای کاهش سطح اکسیژن محیط روی مولکولهایی که میل ترکیبی بالایی با اکسیژن داشته اثر میکند و جلوی ترکیب ان با اکسیژن محیط و گسترش حریق را می گیرند یعنی در اصل سطح اکسیژن محیط کاهش نیافته انسان به تنفس خود ادامه داده ولی در ان محیط که گاز تخلیه شده دیگر حتی کبریت هم روشن نمیشود یا حریق به حیات خود نمیتواند ادامه دهد. در نتیجه آتش خاموش میشود. و بعد از تخلیه تشکیل نمیشود. از نظر زیست محیطی نسبت به گاز هالون کمتر در جو لایه اوزون باقی مانده و خود به خود خارج می شود .
استفاده از اطفا حريق سيستم FM200 برای چه مکان هایی مناسب است؟
به دلیل نوع عملکرد این گاز، قدرت خاموش کنندگی بالا، خاصیت سمی کم و اصلی ترین عامل، عدم رطوبت، نم و آب، استفاده از این گاز در مکان‌های بسته مخصوصا جاهایی که تجهیزات الکتریکی وجود دارد توصیه می شود. از جمله مکان‌هایی که این سیستم برای استفاده در آنها مناسب می باشد می توان به موارد زیر اشاره نمود :
- محل نگهداری تجهیزات مخابراتی
- اتاق سرور و رایانش مرکزی
- اتاق های مانیتورینگ و کنترل
- مراکز آرشیو اسناد و مدارک و بایگانی ها
- موزه ها، نمایشگاه ها
- مراکز نگهداری تجهیزات و مواد پزشکی و دارویی
- مراکز و ذخیره سازی داده ها
ویژگی های سیستم اطفا حریق FM200 به شرح زیر می باشد:
- جایگزینی مناسب برای هالون ۱۳۰۱
- قابلیت اطفا حریق در مدت زمان کوتاه ( در حدود ۱۰ ثانیه)
- غلظت طراحی بسیار پایین (۷ درصد)
- فشار ذخیره سازی پایین 24 و 42 بار
- نیاز به تعداد سیلندر کم جهت ذخیره سازی گاز
- نداشتن اثرات مخرب بر روی تجهیزات پس از عملکرد و تخلیه
- عایق جریان الکتریکی
- عدم تاثیر مخرب بر لایه ازون (عمر کوتاه در جو حدود 30 سال)
- عدم کاهش اکسیژن پس از تخلیه
- عدم ایجاد برودت شدید پس از تخلیه